Αθήνα ΙΝΚΑ/ΓΟΚΕ- /570/29.09.2017
Προς το egdix.gram@keyd.gov.gr
ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ ΤΟΥ ΙΝΚΑ/ΓΟΚΕ ΓΙΑ ΤΡΟΠΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ Ν 3869/2010
Παραθέτουμε με 7 άρθρα όπως κατωτέρω τις προτάσεις μας και την αιτιολογία τους.
1. Κατάργηση της προδικασίας προσκόμισης έγγραφων, άλλως περιορισμός των προσκομιζόμενων έγγραφων στα απολύτως απαραίτητα.
Η προδικασία προσκόμισης έγγραφων έχει και επιφέρει ως μοναδικό αποτέλεσμα την παρακώλυση του δανειολήπτη στην κατάθεση της αίτησης και δεν συμβάλλει στην ουσιαστική ανεύρεση της αληθείας, αφού θα ληφθούν υπόψη κατά την δίκη στο ακροατήριο και όχι νωρίτερα ούτε καν στην προσωρινή διαταγή.
Η δε απαίτηση για την προσκόμιση έγγραφων τα οποία βρίσκονται σε κατοχή τρίτων δανειστών όπως συμβάσεις οι οποίες είναι στην κατοχή της τράπεζας, φύλλο υπολογισμού αντικειμενικής άξιας ή και ποινικό μητρώο επιβαρύνει δυσανάλογα και άδικα τον δανειολήπτη.
Προτείνουμε :
Η ημερομηνία υποχρέωσης κατάθεσης τους να μετατεθεί χρονικά κατά την συζήτηση της αίτησης ή έστω κατά την ημέρα της προσωρινής διάταξης ή επικύρωσης πρότασης συμβιβασμού.
Εναλλακτικά προτείνεται να προσκομίζει ο δανειολήπτης κατά την κατάθεση της αίτησης, 1. Πιστοποιητικό οικογενειακής κατάστασης, 2. Βεβαιώσεις οφειλών από τράπεζες ή άλλο αποδεικτικό στοιχείο ύπαρξης αυτών, τις 3. φορολογικές δηλώσεις του τα έντυπα Ε9 και την σχετική 4. Υπεύθυνη δήλωση αυτού.
2. Περιορισμός της εξαίρεσης της δόλιας περιέλευσης σε αδυναμία πληρωμής μόνο στον άμεσο δόλο, άλλως και παράλληλα συνυπολογισμός του τυχόν πταίσματος ή και του δόλου (των ελεγκτικών της πιστοληπτικής ικανότητας του δανειολήπτη και των εγκριτικών και χορηγητικών οργάνων και υπηρεσιών που ενέκριναν με βάση τα στοιχεία ικανότητας που ζήτησαν και προσκόμισε ο δανειολήπτης) της τράπεζας για την δανειοδότηση που εγκρίθηκε και χορηγήθηκε.
Ένας μεγάλος αριθμός αιτήσεων υπερχρεωμένων απορρίπτεται από τα δικαστήριο με τον μηχανισμό της αξιολόγησης ως δόλιας περιέλευσης σε αδυναμία πληρωμής με ενδεχόμενο δόλο, με το σκεπτικό ότι, ο δανειολήπτης θα έπρεπε να προβλέψει ότι ανελάμβανε υπέρμετρες όφειλες, ανεξάρτητα της ανυπαίτιας του μεταβολής των εθνικών οικονομικών συνθηκών.
Το παραπάνω σκεπτικό είναι αντίθετο στο περί δικαίου αίσθημα, πόσο μάλιστα που δεν συνυπολογίζεται το συντρέχον πταίσμα του τραπεζικό ιδρύματος το οποίο ήταν εξαιρετικά αμελές ή και δόλιο στην χορήγηση του δάνειου. Ο δόλος δε της τράπεζας αναδεικνύεται επαρκώς, αφού με βάση την εκμετάλλευση με συγγνωστή στην τράπεζα της εξ αρχής αδυναμίας του δανειολήπτη, με σκοπό την ύστερη επίκληση του δήθεν δόλου του δανειολήπτη, που όμως ήταν δόλος της τράπεζας, στόχος ώστε μετά την απόκτηση από τον δανειολήπτη π.χ. οικίας και κατόπιν πληρωμής του σειράς δόσεων να την κατασχέσουν και να αποτελέσει ως αποτέλεσμα της δόλιας όμως μεθόδευσης αυτής, περιουσία της τράπεζας και στοχευμένη ζημία του πολίτη δανειολήπτη που περιήλθε σε αδυναμία από την ανυπαίτια αλλαγή συνθηκών.
Πέραν φυσικά που η πλειονότητα των υποθέσεων είναι δανειολήπτες που δεν μπορούν να προγραμματίσουν το μέλλον τους και όχι κακότροποι. Όπως και με την πρώτη ρύθμιση όλο το βάρος ρίχνεται στον δανειολήπτη χωρίς να εξετάζεται η συμπεριφορά του τραπεζικό ιδρύματος που δάνεισε χωρίς να κάνει κάποιο έλεγχο, η αλλιώς που παράκαμψε τον πόρισμα του ελέγχου που έκαμε με σκοπό την ιεραρχική προβολή μεγάλου όγκου δανειοδοτικών εργασιών, ελέγχους που δεν μπορεί να επικαλεστεί ότι δεν έκαμε επειδή υποχρεούται με βάση τις κανονιστικές διατάξεις και εγκυκλίους της Τράπεζας της Ελλάδος για την προστασία της κεφαλαιακής επάρκειας κ.ε. . Συμπεριφορά που είναι εξόχως αξιόποινη αφού συνιστά και το αδίκημα της απιστίας.
Προτείνουμε :
Να περιοριστούν ο λόγος απόρριψης της αίτησης μόνο σε περιπτώσεις αμέσου δόλου εκ μέρους του δανειολήπτη, κάτι που άλλωστε ήταν η αρχική πρόβλεψη του νομοθέτη.
Στις δε περιπτώσεις ενδεχόμενου δόλου ή βαρύτατης αμέλειας όπου μάλιστα το τραπεζικό ίδρυμα παρότι υποχρεούται όπως αναφέραμε, δεν έκανε τον απαιτούμενο έλεγχο πιστοληπτικής ικανότητας ή τον έκανε και παρόλα αυτά προχώρησε στην δανειοδότηση, η αίτηση να εξετάζεται κανονικά.
Εναλλακτικά Δεν θα απορρίπτεται η αίτηση εάν αποδεικνύεται ότι η τράπεζα δεν έκανε ή δεν έκανε σωστό έλεγχο πιστοληπτικής ικανότητας και προχώρησε στην δανειοδότηση.
Στην περίπτωση αυτή, το βάρος απόδειξης με έγκυρα έγγραφα των ελέγχων που ενέργησε και της έγκρισης που εξέδωσε, να το έχει το ίδρυμα όταν προβάλει την ένσταση δόλιας περίελευσης, η οποία μάλιστα δεν θα πρέπει να λαμβάνεται υπ όψιν αυτεπάγγελτα.
Εναλλακτικά μπορεί να θεσμοθετηθεί μια μορφή πιο βαριάς ρύθμιση πχ 8 έτη ρύθμιση οφειλών αντί για τετραετούς.
3. Θεσμοθέτηση της «ενδιάμεσης» διαδικασίας
Είναι μια πραγματικότητα ότι οι διαδικασίες στις υποθέσεις Νόμου Κατσέλη υποκαθιστούν σε θεσμικό επίπεδο την κοινωνική ανάγκη για μείωση των δανειακών απαιτήσεων λόγω της οικονομικής κρίσης η οποία θα μπορούσε να γίνει με εφαρμογή του ΑΚ 288.
Τα τραπεζικά ιδρύματα ενεργήσαν επιθετικά και εξαιρετικά στενόμυαλα αρνούμενα να κάνουν βιώσιμες ρυθμίσεις αναπροσαρμόζοντας αντίστοιχα με την αλλαγή των συνθηκών όπως οφείλουν και υποχρεούνται, τις ποσοτικές και επιτοκιακές απαιτήσεις τους έναντι των δανειοληπτών, και προχωρώντας σε καταγγελίες καθιστώντας απαιτητό ολόκληρο το ποσό του δάνειο. Ένα μεγάλο μέρος των αιτήσεων που υποβλήθηκαν στο παρελθόν είχαν ως αιτία αυτό, χωρίς να αναφερθούμε στην μη αναπροσαρμογή των επιτοκίων της ΕΚΤ.
Συνεπώς προτείνεται μια διαδικασία ρύθμισης των οφειλών χωρίς τον περιορισμό της 4ετίας και όχι ως απολύτως απαραίτητα του κουρέματος των οφειλών.
Το δικαστήριο να μπορεί να ρυθμίζει την κατάσταση είτε περιορισμένο χρονικό διάστημα, ώστε ο δανειολήπτης να μπορεί να ανασάνει, σε περίπτωση πρόσκαιρης αδυναμίας, είτε και για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.
Θα μπορεί να κάνει τακτικές επανεξετάσεις, χωρίς τον περιορισμό της 4ετιας και του 80% της αντικειμενικής ή της αξίας εκποίησης. Αυτονόητο η αναστολή καταδιωκτικών μέτρων.
Να μπορεί να επιβάλει εξαιρετικά χρήσιμη λύση ακόμα εξαγοράς του δανείου του δανειολήπτη ή και εφαρμογή των λύσεων του Κώδικα Δεοντολογίας Τραπεζών, όπως παραχώρηση ενυπόθηκου ακίνητου έναντι πλήρους εξόφλησης του δανείου.
Να μπορεί να επιβάλλει πάγωμα καταβολής τόκων, καταβολή κεφαλαίου μόνο ή και καταβολές έναντι περαιτέρω επανεξέτασης του δανείου μετα από ένα χρονικό διάστημα.
Η και να υπάρχει ένα μεσοπρόθεσμο χρονικό διάστημα προστασίας 1-5 χρόνια με αναστολή τοκοφορίας καταβολών τους και κεφαλαίου εν μέρει ή συνολικά, ώστε να μπορέσει να ανασάνει ο δανειολήπτης.
Πολλές φορές μια διακοπή από υποχρεώσεις είναι ικανή να βοηθήσει να ξεπεραστεί μια οικονομική κρίση. Ακόμα και ο κωπηλάτης στην γαλέρα θέλει τις διακοπές του, ειδάλλως επέρχεται κόπωση και μείωση στην απόδοση.
Η μορφή αυτή θα μπορεί να συμπληρώσει και την προστασία της πρώτης κατοικίας με την έννοια ότι όσο υπάρχει διαχειριστής δεν θα μπορεί να εκποιείται.
Το αίτημα και η πρότασή μας αυτή αυτό είναι μια κοινωνική απαίτηση και έχουν γίνει ήδη προσπάθειες με τον κώδικα δεοντολογίας και τον λεγόμενο εξωδικαστικό συμβιβασμό.
Οι τελευταίες έχουν αποτύχει όχι λόγω σχεδιασμού αλλά λόγω νοοτροπίας των τραπεζικών ιδρυμάτων.
Αντίθετα ο νόμος 3869/2010 χρησιμοποιείται εξ αρχής ως θεσμική υποκατάσταση του άρθρου 288,388 Α.Κ., παρέχοντας ως σχεδίαση μια λύση αντί της σώρευσης ανακοπών στα δικαστήρια.
Απλώς οι περιορισμοί της 4ετιας και του κουρέματος οφειλών δημιουργούν ένα αρνητικό κλίμα και άκαμπτο σύστημα, ότι οποίος προσφεύγει θέλει να αποφύγει την καταβολή οφειλών.
Το δικαστήριο με το τρέχον καθεστώς δεν μπορεί να ξεπεράσει την 4ετια και την 20ετια για τα ενυπόθηκα ούτε να προτείνει ευέλικτες μορφές ρύθμισης.
Αυτό μπορεί να διαρθρωθεί με την ενδιάμεση διαδικασία η οποία θα μπορεί να δώσει ήπιες λύσεις έστω και για το χρονικό διάστημα που απαιτείται για να αρχίσει να λειτουργεί ανοδικά η οικονομία. Το σύστημα επανεξέτασης με την μορφή ασφαλιστικών μέτρων ή προσωρινής διαταγής είναι ευέλικτο αρκετά.
Επισημαίνεται ότι το σύνολο των απαιτήσεων των Τραπεζών έχουν αυξηθεί λόγω επιτοκίων μη συμβατών με την παρούσα οικονομική κατάσταση ούτε με τα επιτόκια της ΕΚΤ, την στιγμή που η ανάκτηση του κεφαλαίου του δανείου είναι πιο εφικτή.
Η μη ανάκτηση του κεφαλαίου του δανείου και όχι η απώλεια τόκων είναι που προκαλεί το πρόβλημα της κεφαλαιακής επαρκείας των τραπεζών.
Εάν αυτό διευθετηθεί θα αρχίσει το τραπεζικό σύστημα να ανακτά κεφάλαια που σε άλλη περίπτωση θα έχανε. Μια τέτοια διαδικασία θα φέρει ταχυτάτη εκκαθάριση υποθέσεων που χρονίζουν αφού η τράπεζα ζητά χρήματα που δεν πρόκειται να εισπράξει ο δε δανειολήπτης δεν μπορεί να κάνει μια νέα αρχή. Πρακτικά αυτό που προτείνεται είναι μια απλούστατη λύση η οποία χρησιμοποιείται εδώ και αιώνες για την εκκαθάριση συναλλαγών. «Δώσε ότι μπορείς και το κλείσαμε» .
Στην τρέχουσα κατάσταση ένα τέτοιο σύστημα θα απεμπλέξει την οικονομία και τις επισφάλειες των τραπεζών που εάν συνεχίσουν με νοοτροπία της δεκαετίας 2000 θα δουν τα κόκκινα δάνεια να αυξάνονται περισσότερο ραγδαία.
Η παραπάνω διαδικασία μπορεί να εφαρμοστεί και σε ελευθέρους επαγγελματίες για τους οποίου προτείνεται μέχρι κάποιου ποσού εισοδήματος και χρεών να ενταθούν στην διαδικασία του ν 3869/2010. Η και ακόμα σε υπερχρεωμένους με αναλογικότητα περίπτωσης ενδεχόμενου δόλου.
Ζητούμε:
Μια διαδικασία που δεν θα έχει τον δραματικό χαρακτήρα του κουρέματος των οφειλών που είναι αρνητικός για τις τράπεζες, αλλά θα επιτρέπει στον δανειολήπτη να πάρει μια ανάσα και να κάνει μια αρχή ρύθμισης των δανείων. Ακόμα και όταν είναι με ευνοϊκούς όρους, αφού σκοπό της ρύθμισης είναι να αρχίσει να υπάρχει ροη καταβολών σε δάνεια που με τα κλασικά τραπεζικά κριτήρια είναι κόκκινα και δυσχερώς ανακτήσιμα.
4. Αλλαγή στοιχείων που αναφέρονται στην αίτηση
Μετά τις τελευταίες τροποποιήσεις του ν 3869/2010, η σύνταξη της αίτησης έχει καταστεί αδικαιολόγητα και παντελώς δύσχρηστη και χωρίς να βοηθούν το δικαστήριο.
Με τις προϋποθέσεις που απαιτούνται όπως αναφορά μελλοντικών εισοδημάτων και της τιμής που η κατοικία θα βγει στον πλειστηριασμό, επιβαρύνεται ο δανειολήπτης να αναφέρει γεγονότα τα οποία και είναι μελλοντικά και αβέβαια, δύσκολο να θεμελιωθούν και να αποδειχθούν και στην ουσία δεν βοηθούν το δικαστήριο παρά ολισθηρά και ελάχιστα. Μπορεί να απεικονίζουν τα μοντέλα πρόβλεψης των επισφαλειών των τραπεζών, όμως είναι τελείως ξένα με την δικαστική πρακτική η οποία φτιάχνει τους δικούς της άτυπους κανόνες, όπως έγινε με την δόλια περιέλευση με ενδεχόμενο δόλο. Πρακτικά πρόκειται για μια ρύθμιση η οποία προτάθηκε με λάθος αφετηρία και δυσλειτουργεί, όπως καθρεφτίζεται και το τραπεζικό σύστημα.
Προτείνουμε :
Ανάλογα με το τύπο ρύθμισης του δανείου να αναφέρονται στοιχεία που να βοηθούν το δικαστήριο, όπως, 1. Καταβολές δανείου μέχρι τώρα με διαχωρισμό σε τόκους και κεφαλαίο, 2. Διατήρηση ευλόγων δαπανών, 3. Αναφορά αληθινών εισοδημάτων με απειλή έκπτωσης σε περίπτωση σοβαρής ανειλικρίνειας, 4. Εκτίμηση του ακίνητου της πρώτης κατοικίας από εκτιμητή. Σε συνδυασμό με εύλογα στοιχεία ανεύρεσης πραγματικής ικανότητας πληρωμών και όχι με τραπεζική νοοτροπία : αφού μπορεί 50 € βάλτου και 200 € μπας και πάρουμε χρήματα.
Ζητούμε:
Ανάλογα με την διαδικασία να τεθεί και ο κανόνας στις τράπεζες της ανάκτησης κεφαλαίων με εξαιρετικά μικρό επιτόκιο ώστε να συμβαδίζει η μέθοδος με την αξία χρήματος σε τρέχουσες τιμές και τα επιτόκια της ΕΚΤ. Ο κανόνας αυτός εφαρμόζεται άτυπα από τα δικαστήρια τα οποία πάντα κοιτάζουν τις καταβολές αυτές της αξίας χρήματος σε τρέχουσες τιμές και τα επιτόκια της ΕΚΤ.
5. Μακροχρόνιες ρυθμίσεις σε χρέη Δημόσιου και ΕΦΚΑ
Όπως αναφέρθηκε το ηθικό πρόβλημα που τα δικαστήρια δεν δέχονται ένταξη στον ν 3869/2010 για αυτά τα χρέη, είναι ο κανόνας της 4ετιας και το υποχρεωτικό κούρεμα, αφού συνήθως δεν μπορεί ο δανειολήπτης να καταβάλει όλη την οφειλή σε 48 μήνες και τα χρέη δεν είναι ενυπόθηκα.
Προτείνουμε:
Η επέκταση του χρονικού ορίου ακόμα και στα 8-10 χρόνια ακόμα και στα 20, εάν χρειαστεί στο πρότυπο των 120 δόσεων, το οποίο μέχρι να περιοριστεί με μυωπικές προϋποθέσεις ψυχαναγκαστικού τύπου ήταν επιτυχημένο και για τον δανειολήπτη και για το Δημόσιο. Αυτό μπορεί να γίνει και με την ενδιάμεση διαδικασία. Της οποίας χαρακτηριστικό είναι η καλόπιστη συνεργασία οφειλέτη, η οποία δεν επιτυγχάνεται με την παρούσα κατάσταση η οποία είναι και καταπιεστική και έχει αντίκτυπο για αυτό στην εκτίμηση των πολιτών προς το κρατούν σύστημα και προς την κυβερνητική πολιτική.
6. ΠΡΟΣΤΑΣΙΑ ΠΡΩΤΗΣ ΚΑΤΟΙΚΙΑΣ
Το υπάρχον σύστημα προστασίας με υπολογισμό ορίου αντικειμενικής αξίας, δεν λειτουργεί ικανοποιητικά, ενώ σε περίπτωση απόρριψης οδηγεί σε πλειστηριασμό όπου είναι αδύνατον το τραπεζικό ίδρυμα να ανακτήσει το κεφαλαίο του. Η προστασία της πρώτης κατοικίας μπορεί να διατηρηθεί, μπορούν όμως να εισελθόν και άλλες ενδιάμεσες λύσεις, όπου η κατάσταση να μην ρυθμίζεται οριστικά αλλά προσωρινά, όπως στην ενδιάμεση λύση.
Η και να υπάρχει προστασία όπου θα μπορεί ο δανειολήπτης να έχει προστασία εφόσον καταβάλει ένα ποσό για κάποιο χρονικό διάστημα, π.χ. αυτό που θα πλήρωνε ως ενοίκιο, προς εξόφληση των χρεών του, να δεχθεί την πλήρη απαλλαγή από το ενυπόθηκο χρέος παραδίδοντας την οικία (και χωρίς να μένει υπόλοιπο χρέους), να διοριστεί διαχειριστής της υπόλοιπης περιούσιας του ώστε αντί να την εκποιήσει να την διαχειρίζεται.
Η και η μόνιμη προστασία να αποφασίζεται μετά από κάποιο χρονικό διάστημα, και όχι μαζί μετά υπόλοιπα χρέη.
Η και να υπάρχει ένα μεσοπρόθεσμο χρονικό διάστημα προστασίας 1-5 χρόνια με αναστολή τοκοφορίας και κεφαλαίου εν μέρει ή συνολικά και ώστε να μπορέσει να ανασάνει ο δανειολήπτης.
Γνώμονας πρέπει να είναι να μπορεί να πληρώνει τα χρέη του και να ξαναμπεί σε τροχιά και διάθεση αποπληρωμής.
Το τρέχον καταπιεστικό σύστημα με την απαίτηση ολόκληρου του ποσού ισοδυναμεί με το κλαδί το οποίο λυγίζουμε. Εάν περάσει ένα όριο αντοχής το κλαδί σπάει και δεν είναι χρήσιμο, αφού χάνει οριστικά την ελαστικότητα του. Το ίδιο γίνεται και με τους δανειολήπτες λόγω της πρακτικής των Τραπεζών που μπορεί 10 χρόνια πριν να λειτουργούσε, σήμερα όμως πολλαπλασιάζει το πρόβλημα, από τον πραγματικό λόγο, της αλλαγής των Εθνικών και Οικονομικών συνθηκών.
7. ΕΝΔΙΚΑ ΒΟΗΘΗΜΑΤΑ ΜΕΤΑ ΤΟΝ ΠΡΩΤΟ ΒΑΘΜΟ
Υπάρχει το ενδεχόμενο να απορριφθεί η αίτηση του 3869/2010, φαινόμενο σύνηθες σήμερα λόγω της υπερφόρτωσης των δικαστηρίων, τα οποία ενίοτε προτιμούν την εύκολη λύση.
Προτείνουμε:
Να υπάρχει προστασία του δανειολήπτη μέχρι την εξέταση της έφεσης του, με προσωρινή διαταγή ρύθμισης κατάστασης (ή και ασφαλιστικά με αυτό το αντικείμενο), όπως στον πρώτο βαθμό.
Η παρούσα πρόβλεψη ασφαλιστικών μέτρων αναστολής εκτέλεσης μόνο εάν αρχίσει η εκτέλεση, δεν είναι επαρκής και ούτε ευέλικτη.
Υπάρχει η περίπτωση να διαταχθούν με την απόφαση του Ειρηνοδικείου καταβολές δυσανάλογα μεγάλες για τον δανειολήπτη, όποτε όμως σε αυτή την περίπτωση η απόφαση θα είναι προσωρινά εκτελεστή λόγω της φύσης της.
Προτείνουμε να προβλεφθεί, είτε αίτηση αναστολής στα πρότυπα του 912 ΚΠολΔ ή και προσωρινή διαταγή ρύθμισης κατάστασης (ή και ασφαλιστικά με αυτό το αντικείμενο), όπως στον πρώτο βαθμό.
Για το ΙΝΚΑ/ΓΟΚΕ
ο πρόεδρος του Δ.Σ. Γιώργος Λεχουρίτης
ο Αντιπρόεδρος του Δ.Σ. Γιάννης Αννουσάκης